|
نظام انقلابی برای حفظ و تثبیت خود و نیز حفظ مشروعیت انقلابی ، می بایست کار آمدی خود را در اداره و حل جنگ نشان می داد، در غیر این صورت و نیز چنانچه قادر به آزاد سازی سرزمین ها نمی بود، می بایست در سازش دیپلماتیک علاوه بر تن دادن به شروط دشمن، خود نیز قدرت را واگذار کرده و از آرمان های انقلابی عدول می کرد. به گزارش خبرگزاری مهر آغاز جنگ علیه جمهوری اسلامی ایران و حمله به دولتی که هنوز مستقر نشده و ساختارهای قدیم و جدید آن به طورکامل سمت وسوی خود را بازنیافته فشار بسیار زیادی را به جمهوری اسلامی وارد ساخت. در این میان، مهمترین مسئله، در هم ریختگی نیروهای مسلح سنتی وعدم شکل گیری و مسلح نشدن نیروهای نظامی انقلابی (سپاه و بسیج) بود که این امکان را برای دشمن فراهم کرد تا به آسانی به هدف های بزرگی دست یابد. با این حال وجود دو عامل مانع از آسیب دیدن نظام جمهوری اسلامی شد: نخست، انگیزه انقلابی مردم و دوم، رهبری مقتدر و شایسته حضرت امام خمینی؛ این عوامل علاوه بر غلبه بر وضعیت انفعالی و آزاد سازی مناطق اشغالی ، در دوره تنبیه متجاوز و ورود به داخل خاک عراق و همچنین تا پایان جنگ در مهار بحران ها و حوادث بزرگ کارساز بودند.  در حالی که بخش های وسیعی از سرزمین ایران به ویژه مناطق نفت خیز که شاهرگ اقتصادی کشور به شمار می رفتند در اشغال دشمن قرار داشتند، نظام انقلابی برای حفظ و تثبیت خود و نیز حفظ مشروعیت انقلابی ، می بایست کار آمدی خود را در اداره و حل جنگ نشان می داد، در غیر این صورت و نیز چنانچه قادر به آزاد سازی سرزمین ها نمی بود، می بایست در سازش دیپلماتیک علاوه بر تن دادن به شروط دشمن، خود نیز قدرت را واگذار کرده و از آرمان های انقلابی عدول می کرد. در این راستا، شکاف در راس قدرت و یکپارچه نبودن حاکمیت مانع بزرگی به شمار می رفت. عدم تطابق هدف های رئیس جمهور مخلوع وقت با افکارعمومی و نیز دوگانگی آن با دولت ، برتری نظامی در صحنه جنگ را با مشکل جدی مواجه ساخته بود، به ویژه آنکه ارتش نیز در اختیار رئیس جمهور قرار داشت. با وجود این وضعیت روانه شدن نیروهای حزب اللهی و مردمی به جبهه، در ابتدا توانست از پیشروی بیشتر عراق جلوگیری کند. کار آمدی این نیروها به اندازه ای بود که توانستند دشمن را تا 35 روز ، از دستیابی به خرمشهر ناکام بگذارند و از تسلط کامل ارتش عراق بر آبادان جلوگیری نمایند. مرحله آزاد سازی ناموفق پس از مرحله جنگ چریکی و مردمی ، ارتش با فرماندهی رئیس جمهور مخلوع وقت عملیات های کلاسیک را برای آزاد سازی سرزمین های اشغالی ، آغاز کرد. نخستین عملیات ارتش در 23 مهر 1359 در محور دزفول (جسر نادری ) انجام شد که موفقیتی در پی نداشت. عملیات دوم به نام هویزه ، در 15 دی 1359 انجام شد، اما این عملیات نیز با موفقیت روبه رو نشد و با وجود انهدام اولیه دشمن، به دلیل توان بالای زرهی ارتش عراق ، صحنه نبرد علیه ایران مغلوبه شد و دشمن توانست تعداد زیادی تانک و تجهیزات ارتش ایران را از آن خود کند. عملیات سوم در 20 دی 1359 درمحور جاده ماهشهر - آبادان صورت گرفت. در این عملیات که رهبری آن با ارتش بود، 30 درصد از نیروهای شرکت کننده، رزمندگان سپاه بودند. به دلیل پیروی نیروها از روش کلاسیک و عدم وجود توازن میان ارتش عراق و ارتش ایران، این عملیات نیز به شکست انجامید. از این پس ، تعدادی عملیات غیر کلاسیک و محدود نیز انجام شد که موفقیت های نسبی در پی داشت و به تدریج موجب کادر سازی و افزایش اعتماد به نفس در نیروهای خودی برای تصمیم گیری های بزرگ تر شد. نیروهای عراقی در خرمشهر بحرانهای داخلی پس از شکست عملیات های کلاسیک به رهبری بنی صدر ، رئیس جمهور جنگ را از جبهه ها به داخل کشور کشاند. اتحاد وی با گروهک تروریستی منافقین ، موجب تشدید درگیری و چالش در درون حکومت و به راه افتادن جنگ مسلحانه درکشور شد که شهادت بسیاری از مردم کوچه و بازار و همچنین شماری از برجسته ترین نیروهای انقلابی ، همچون آیت الله بهشتی ، حجت الاسلام باهنر و آقای رجایی را در پی داشت. در این وضعیت جبهه های جنگ دومین هدف توجه ملی به شمار می رفت، نظام سیاسی که موجودیت خود را از ناحیه دشمن بیرونی درخطر می دید، نخست می بایست خود را ازتعرض دشمن داخلی نجات داده و حفظ می کرد. بنابراین، با عزل رئیس جمهور از قدرت و سرکوب سازمان مجاهدین خلق(سازمان منافقین)، بحران فروکش کرد و امکان رویکرد مجدد به مسئله جنگ فراهم شد. با این تفاوت که این بار ، با یکپارچگی حاکمیت و امکان نیروهای انقلابی برای ایفای نقش در صحنه نبرد، زمینه بیرون راندن ارتش عراق بیش از پیش فراهم شد. شروع سلسله عملیات های موفق موسوم به " طرح کربلا" در وضعیت جدید ، سپاه و بسیج در کانون تصمیم گیری و اقدام حضور یافتند و با بهره مندی از توان ارتش ، دور جدیدی از عملیات های نظامی را طراحی کردند و قرارگاه مشترک ارتش و سپاه، سلسله عملیات " طرح کربلا" را به اجرا گذاشت. هنوز سه ماه از ماجرای خرداد 1360 ( بحران داخلی ) نگذشته بود که عملیات ثامن الائمه (ع) در 5 مهر 1360 در محور آبادان و با هدف شکستن محاصره این شهر، با موفقیت کامل انجام شد. این پیروزی که بیش از هر چیز، مرهون روش جدید در جنگ بود و با اتکا به روش های مردمی وغیرکلاسیک انجام شده بود، همچنین وحدت و همدلی نیروهای مسلح در آن نقش داشت زنگ خطر جدی برای ارتش عراق به شمار می رفت. پس از این عملیات نیروهای خودی بدون از دست دادن زمان و با جمع کردن نیرو و تجهیزات، عملیات دوم را با نام " طریق القدس" در محور بستان و در 8 آذر 1360 انجام دادند. مهمترین ویژگی این عملیات، گذاشتن فلش حمله از زمین های رملی بود که دشمن بر اساس روش کلاسیک امکان حمله از این محور را منتفی می دانست. اما چنین شد و با آزاد شدن شهر« بستان» پیروزی بزرگ دیگری به دست آمد. این موفقیت، فرماندهان ارتش و سپاه را بر آن داشت که به اجرای عملیات ادامه دهند و از شوک وارد شده به دشمن به گونه ای شایسته بهره برداری کنند. از این رو ، طی سه ماه ، سپاه تلاش زیادی برای افزایش تیپ ها و لشکرهای خود به کار بست تا نبرد بعدی بزرگتر از عملیات گذشته طراحی و اجرا شود. به ویژه آنکه پیروزی های قبلی ، موجب افزایش روحیه و تجربه نیروها شده بود. بدین سان فرماندهان مصمم شدند در اسفند ماه 1360 عملیات دیگری را آغاز کنند؛ اما پیشدستی عراق و حمله به " چزابه" موجب به تعویق افتادن زمان عملیات شد. حمله عراق چنان سنگین و ادامه دار بود که احتمال لغو عملیات نیز می رفت. اما استقامت نیروها و فرماندهان موجب شد، حمله عراق مهار شود و بدین ترتیب عملیات فتح المبین در فروردین 1361 و همزمان با نخستین روزهای عید نوروز، آغاز شد. عملیات فتح المبین در مقایسه با عملیات قبلی (طریق القدس) از وسعت بیشتر و هدف های مهمتری برخوردار بود. همچنین برای این عملیات نیرو و امکانات بسیار بیشتری فراهم شده بود. در مجموع رزمندگان اسلام پس از هشت روز نبرد با دستیابی به هدف های مورد نظر، به بزرگترین پیروزی جنگ دست یافتند. شوق و شور ناشی از این فتح بزرگ نظامی تمام کشور را فرا گرفت و امام خمینی (ره) این حماسه بزرگ را « فتح الفتوح» نامیدند و متواضعانه فرمودند: " من بر دست و بازوی رزمندگان بوسه می زنم و بر این بوسه افتخار می کنم". فتح الفتوح مقدمه آزادی خرمشهر پس از عملیات فتح المبین یک گام دیگر تا آزاد سازی کامل مناطق استراتژیک ایران باقی مانده بود و آن ، آزادی خرمشهر به عنوان نماد توازن سیاسی - نظامی بود که بدین ترتیب ، استراتژی عراق و متحدان بین المللی و منطقه ای آن به طور کامل به شکست می انجامید و اراده دینی و ملی ملت ایران در سخت ترین شرایط تاریخی ( که در دوران معاصر نظیر نداشت) تحقق می یافت. بدین ترتیب عملیات بیت المقدس با هدف آزاد سازی خرمشهر در 10 اردیبهشت 1361 تنها 40 روز پس از عملیات فتح المبین آغاز شد. اما حساسیت و اهمیت هدف های ایران و عراق در این منطقه موجب شد که عملیات به مدت 25 روز به دراز بکشد. ولی درنهایت رزمندگان اسلام ، درحالی که در شرایط بسیار دشوار آب و هوایی ( گرمای سخت تابستان جنوب) می جنگیدند در اوج اقتدار، خرمشهر را آزاد کردند. عملیات بیت المقدس از نظر توان ارتش عراق، وسعت منطقه درگیری و نیز موانع بسیار، چنان بزرگ و شگفت انگیز بود که امام خمینی (ره) هشتم خرداد 1361 فرمودند: " فتح خرمشهر یک مسئله عادی نبود، اینکه 15 الی 20 هزار نفر به صف برای اسارت بیایند و تسلیم شوند مسئله عادی نیست، بلکه مافوق طبیعت است". تغییر موازنه به نفع جمهوری اسلامی ایران پیروزی های دوران آزاد سازی که درچهارعملیات و درمدت 9 ماه تحقق یافت، موازنه نظامی - سیاسی را به نفع ایران تغییرداد. مهمتر از آن چند عملیات این دوره، یکی پس از دیگری از جنبه نیروی انسانی و یگان های درگیر و همچنین گستره جغرافیایی، دامنه وسیع تری یافت و نتایج هر کدام از آنها ، ضمن آنکه هدف های دیگری را تکمیل می کرد، به طور مستقل نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار بود . همچنین تسلسل عملیات های موسوم به " کربلا" به گونه ای طراحی شد که هدف های اساسی و کلان را دنبال کند. عمده ترین این هدف ها عبارتند از : آزاد سازی مناطق اشغالی و انهدام ارتش عراق که پس از پایان دوره آزاد سازی تقریبا به طورکامل تحقق یافت. سرزمین های اشغالی جنوب کشور که مهمترین برگ برنده عراق به شمار می رفت. کاملا آزاد شد. در عملیات فتح المبین و بیت المقدس 34000 تن از نیروهای عراق به اسارت رزمندگان اسلام در آمدند. همچنین تنها در عملیات بیت المقدس 16000 تن از آنها کشته شدند. علاوه بر این ، در این دو عملیات ، 511 دستگاه تانک و نفربر ، 38 فروند هواپیما و 80 قبضه توپ از ارتش عراق منهدم شد و شماری بیش از این ( به جز هواپیما) به غنیمت در آمد. بدین ترتیب دوره اول با ناکامی دشمنان در برابر اراده خدا و ملت به پایان رسید درحالی که جنگ نیز می توانست پایان یابد. اما تصمیم قدرت های بزرگ به استمرار حمایت از عراق و خرد کردن اراده انقلابی در ایران ، موجب شروع دوره دوم جنگ در خاک عراق شد خبرگزاری مهر - گروه دفاع مقدس : لیست کل یادداشت های این وبلاگ
|
|
نوشته شده توسط مهرزاد گورکانی در دوشنبه 87/1/19 و ساعت 11:53 عصر
